Điều trị tràn dịch màng phổi ác tính (malignant pleural effusion)

Điều trị tràn dịch màng phổi ác tính (malignant pleural effusion) - Phẫu thuật lồng ngực tim mạch - Thoracic and cardiovascular surgery -

Lưu đồ tiếp cận điều trị tràn dịch màng phổi ác tính

Một số lưu ý

• Khi đã có chẩn đoán tràn dịch màng phổi ác tính thì vấn đề điều trị của khối u nguyên phát chỉ còn là điều trị giảm nhẹ triệu chứng.
• Tiên lượng sống trung bình của bệnh nhân được chẩn đoán tràn dịch màng phổi ác tính là 4 tháng. Tiên lượng xấu ở những bệnh nhân có pH dmp < 7.2, glucose dmp < 60 mg/dl, LDH dmp > 2 lần giới hạn bình thường.
• Hoá trị có hiệu quả ít đối với small-cell carcinoma, breast carcinoma, non-small-cell lung cancer và lymphoma. Nếu tràn dịch dưỡng chấp thì nên chỉ định xạ trị.
• Chọn lựa giữa indwelling pleural catheter và làm dính màng phổi:
• Indwelling pleural catheter là catheter được đưa vào khoang màng phổi bằng phương pháp seldinger, catheter này có 1 valve đặc biệt ở đầu xa giúp dẫn lưu dịch và khí trong màng phổi ra ngoài khi gắn bình hút áp lực âm vào valve.
• Hiện tại chưa có nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng nào so sánh về 2 phương pháp điều trị đó vì vậy nên để bệnh nhân lựa chọn dựa trên lợi ích và nguy cơ của từng phương pháp
• Indwelling pleural catheter: tổng số ngày nằm viện liên quan đến điều trị bằng indwelling pleural cathter ít hơn là làm dính màng phổi, nếu dính màng phổi tự phát sau khi đặt indwelling pleural catheter thì rất hiếm phải can thiệp thêm để điều trị tràn dịch tái phát.
• Làm dính màng phổi: thời gian thực hiện phương pháp khoảng 1 tuần, bệnh nhân không phải lo lắng về dẫn lưu màng phổi kéo dài như indwelling pleural catheter.
• Nguy cơ của cả 2 phương pháp: nhiễm trùng khoang màng phổi, nhiễm trùng da, tắc catheter, đau ngực và sốt sau thêm vào chất gây dính màng phổi.
• Sau khi đặt indwelling pleural catheter 7-14 ngày mà dịch màng phổi > 1000ml/tuần thì nên tiến hành bơm chất làm dính màng phổi qua indwelling catheter.
• Trước khi làm dính màng phổi nên đánh giá trung thất trên phim x-quang ngực thẳng. Nếu trung thất lệch về phía tràn dịch thì nội soi phế quản nên được tiến hành vì hầu hết bệnh nhân có tắc nghẽn phế quản (tắc nghẽn phế quản là chống chỉ định làm dính màng phổi)

• Tiên lượng thành công làm dính màng phổi:

pH dịch màng phổi <7.2 tỷ lệ thất bại 43%, pH >7.2 tỷ lệ thất bại chỉ 9%. Kết quả tương tự được báo cáo với glucose < 60 mg/dl.

• Corticoids và NSAIDs không được chỉ định ở bệnh nhân trải qua làm dính màng phổi vì cần quá trình viêm trong khoang màng phổi để gây xơ hoá và dính màng phổi.

Nguồn: pleural diseases 6 edition

Bs. Hoàng Nam Phương